سی و ششمین اجلاس مجمع عمومی ایزو

آژانس فدرال تنظیم مقررات فنی و اندازه شناسی روسیه (GOST R) میزبان سی و ششمین اجلاس مجمع عمومی ایزو از تاریخ ۱۶ تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۳ (برابر با ۳۰- ۲۵ شهریور ۱۳۹۲) در شهر سنت پطرزبورگ روسیه خواهد بود. در این گفتگو، آقای گریگوری الکین، رییس GOST R؛ علت انتخاب این آژانس برای برگزاری گردهمایی سال جاری و دلایل پایبندی روز افزون روسیه به استانداردهای بین­ المللی به عنوان راه حل جهانی را تشریح می­نماید.

ایزو فوکوس: قبل از اینکه به سی و ششمین اجلاس مجمع عمومی ایزو بپردازیم، لطفاً به اختصار اهداف وماموریتهای GOST R و چگونگی شکل گیری این آژانس را بیان نمایید؟ نقش راهبردی خود در حوزه­ هایی همچون هوا فضا، صنعت نفت و گاز و ایمنی وسایل شهر بازی را چگونه ارزیابی می­کنید؟ 

گریگوری الکین: فدراسیون ملی استاندارد روسیه Rosstandart در سال ۱۹۲۵ در اتحاد جماهیر شوروی تاسیس شد. استانداردسازی از گذشته به عنوان یک ابزار موثر در توسعه اقتصادی شوروی به شمار می ­آمد. با گذشت زمان و تحولاتی که در دهه­های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ در حوزه­های علمی و فنی بدست آمد، نقش استانداردها بیش از پیش افزایش یافت و شراکت بین ­المللی در حوزه­های استانداردسازی تبدیل به پیش نیاز توسعه تجارت با سایر کشورها شد. در این دوره، برای مدرنیزه کردن اقتصاد روسیه، کمک به بازسازی صنعت روسیه و رقابتی کردن آن، اعمال نظرات بخش بازرگانی در تدوین استانداردهای ملی – که می­توان آن را با استانداردهای بین­ المللی نیز هماهنگ نمود - بسیار با اهمیت است. به همین علت همکاری با سازمانهای بین­ المللی استاندارد و اندازه­ شناسی جوهره فعالیتهای امروز Rosstandart به شمار می­ آید. اتحاد جماهیر شوروی که زمانی فدراسیون روسیه را نیز در قلمروی خود داشت از موسسان سازمان ایزو بود و زبان روسی در کنار زبانهای انگلیسی و فرانسوی، یکی از سه زبان رسمی این سازمان به شمار می ­آید. اولین نهاد ملی استانداردسازی در روسیه (Gosstandart) و پس از آن Rosstandart در سازمان ایزو با نام GOST R شناخته شده است که R به عنوان استانداردهای ملی روسیه است. GOST R یکی از اعضای فعال ایزو از زمان تاسیس این سازمان است و سه رییس این سازمان به نامهای A.E. Vyatkin (1962-1964)، V.V. Boytsov,1977-1979 و اخیراً آقای دکتر B.S. Aleshin, 2011-2012 روس بوده ­اند. کارشناسان روسی نیز سالهای متمادی از اعضای شورای ایزو، هیات مدیره فنی، دبیرخانه مرکزی و کمیته­ های فنی بوده­ اند. GOST R عضو کمیته­ های فنی ISO/DEVCO، ISO/CASCO، ISO/COPOLCO و ISO/REMCO است. هدف روسیه مشارکت قوی تر در فعالیتهای کمیته­ های فنی ایزو است. در سالهای گذشته اجلاس سالانه کمیته فنی ISO/TC 254 ایمنی تجهیزات و سواری­های تفریحی،  اجلاسیه ای با عنوان یک ابتکار روسی، و اجلاس کمیته­ های فنی ISO/TC 20/SC8، فناوری هوا فضا و ISO/TC 67، مواد، تجهیزات و سازه ­های فراساحل صنایع نفت، پتروشیمی و گاز طبیعی در خاک روسیه برگزار شدند.  برگزار کننده اولین اجلاس کمیته فنی ISO/TC 67/SC8 عملیات قطبی نیز روسیه بود. همچنین در نظر است اجلاس کمیته­ های فرعی ISO/TC 20/SC 10 سیستمهای مایع هوا فضا و اجزا و اجلاس سالانه کمیته فنی ISO/TC 20 هواپیما و وسایل نقلیه فضایی در سال ۲۰۱۴ در روسیه برگزار شود. هدف ما محدود به داشتن نقش رهبری در فعالیتهای این کمیته­ ها نیست بلکه در حال برنامه ­ریزی برای حضور در سایر حوزه ­های مرتبط همچون قابلیت اطمینان نظام ­مند در مهندسی الکترونیک هستیم در حرکتی که برای حمایت از صنعت روسیه به عمل آمده، Rosstandart در حال بررسی نسخه­ های زبان روسی استانداردهای ایزو است. در حال حاضر بیش از ۱۸۰۰ استاندارد به زبان روسی درپایگاه استانداردهای ایزو وجود دارد و بخش روسی پورتال ایزو نیز فعال شده است.

ایزو فوکوس: چه عاملی باعث شد تا روسیه کاندیدای میزبانی اجلاس مجمع عمومی در سال ۲۰۱۳ شود؟ و چرا شهر سنت پطرزبورگ از میان سایر شهرهای بزرگ و مهم روسیه برای این اجلاس انتخاب شده است؟

گریگوری الکین: رشد سریع نقش استانداردسازی بین ­المللی در روسیه ‌به خصوص از زمان پیوستن به سازمان تجارت جهانی (WTO) انگیزه اصلی ما است، که این انگیزه با تجارت جهانی شده، تبادل فناوری، ایده­ های علمی و تقویت شدن شراکت اقتصادی تقویت شده است. ما مجمع عمومی ۲۰۱۳ ایزو را قدم مهمی برای روسیه می­دانیم. دلیل اول و با اهمیت این اجلاس، نقش ابزاری آن در ترویج استانداردسازی بین­ المللی و ترغیب جامعه تجاری به مشارکت در تدوین استانداردها است. برگزاری مجمع عمومی در روسیه، تاییدی است بر جایگاه در حال رشد کشور در حوزه استانداردهای بین ­المللی. انتخاب شهر سنت پطرزبورگ برای این رویداد تصادفی نبود. این شهر یکی از بزرگترین مراکز علمی و صنعتی در روسیه به شمار می­ آید. در حال حاضر، بیش از ۷۰۰ بنگاه اقتصادی بزرگ و متوسط در بافت صنعتی و بخش اقتصاد سنت پطرزبورگ قرار دارند. در این شهر بیش از ۴۰۰ سازمان  علمی و حدود ۱۳۰۰۰۰ متخصص متبحر فعالیت دارند.

اما در کنار توانمندیهای علمی و صنعتی، این شهر که به پایتخت دریایی روسیه نیز معروف است سرگذشت و فرهنگ غنی خود را که ریشه در تاریخ روسیه دوانده، به رخ می­کشد. پطر کبیر این شهر را بنا نهاد و از آن دریچه­ ای به سوی اروپا و سایر دنیا گشود. امروزه فرهنگ روسیه در سنت پطرزبورگ ذوب شده و این شهر مأمن برخی از زیباترین بناهای تاریخی روسیه است. 

 ایزو فوکوس: شنیده شده GOST R تصمیم دارد یکی از جلسات آزاد هفته مجمع عمومی را به موضوع توسعه پایدار اختصاص دهد. انتظارات شما از نتایج این جلسه چیست؟ نظر شما درباره استقبال از موضوع توسعه پایدار در داخل روسیه چیست و مشارکت GOST R در این تلاشها چگونه بود؟

گریگوری الکین: در فدراسیون روسیه، توسعه پایدار همانند دیگر کشورها یگانه مسیر تضمین کننده شکوفایی جامعه بشر، حفظ ذخایر طبیعی جهان و مراقبت از محیط زیست است. این امر نیازمند تلاش و هزینه­ های گزاف می باشد، لیکن پایبندی به نگهداری منابع مادی برای نسلهای آینده از اهمیت فوق­العاده ­ای برخوردار است. استانداردسازی در این فرآیند مشارکت دارد. برای رفع مشکلات جهانی که حل آنها خارج از توان کشورها به صورت مستقل است، استانداردهای بین ­المللی امکان هماهنگ­ سازی در سطح بین­ المللی را میسر می­سازند. امیدوارم در جلسه گفتگوی آزاد اجلاس مجمع عمومی، نمایندگان کشورهای مختلف و مدیران بخش تجاری،‌ ضمن ارایه نظرات خود، تجارب خود از کاربرد استانداردهای بین­ المللی در توسعه پایدار را در اختیار حضار بگذارند و درباره برنامه­ های کاری جدید در حوزه استانداردسازی به گفتگو بنشینند. در نظر داریم این حوزه­ های کلیدی را به عنوان تسهیل کننده تجارت، کیفیت زندگی، حفاظت از محیط زیست، فناوریهای اطلاعات و آموزش بررسی نماییم و درباره وی‍ژگیهای مورد نیاز الگوی تجاری ایزو و استانداردسازی جهت برقراری ثبات در کلیه سطوح و به خصوص در بخشهای فوق متمرکز شویم. نقش Rosstandart پشتیبانی از فعالیتهای ایزو در تدوین و توزیع استانداردهای بین­ المللی مربوط به توسعه پایدار است. در سالهای اخیر سازمانهای ISO و IEC صدها استاندارد حاوی الزامات لازم جهت ترویج توسعه پایدار در حوزه­ هایی همچون توسعه زیست محیطی،‌ مدیریت کیفیت،‌ مدیریت انرژی و مسئولیت اجتماعی تدوین کرده­ اند و Rosstandart نیز در مشارکت فعالی در تهیه این اسناد داشت. در حال حاضر مقررات فنی مصوب فدراسیون روسیه و انجمن گمرکی درباره مقررات امنیتی، حفاظت زیست محیطی، صرفه جویی در مصرف انرژی و حفظ منابع با راهبردهای توسعه پایدار مطابقت کامل دارند.

ایزو فوکوس: پیشتر نیز روسیه میزبان اجلاس مجمع عمومی ایزو بود. چه تغییراتی از آخرین رویدادی که در سال ۱۹۶۷ در شهر مسکو (در دوران شوروی) برگزار شد حاصل شده و تمایل دارید دستاورد هیاتها پس از این اجلاس چه باشد؟

 گریگوری الکین: اجلاسی که در سال ۱۹۶۷ برگزار شد بیشتر یک مهمانی با تصمیم دولت بود و در زمان شوروی سابق. امروزه اقتصاد روسیه بر مبنای روابط تجاری قرار دارد. روسیه عضو سازمان تجارت جهانی بوده و ملزم به پایبندی به قوانین بازار بین ­المللی که هدف آن تسهیل داد و ستد کالاها است می­باشد. استانداردهای بین­ المللی که مجموعه دانش فنی و علمی روز،‌ کیفیت، قابلیت اطمینان، ایمنی و پایداری را در کنار هم گرد آورده اند، تبدیل به روشی موثر برای تعیین معیار قابلیت رقابتی محصولات و خدمات شده ­اند. امیدوارم هیاتهای حاضر در اجلاس مجمع عمومی سال ۲۰۱۳ نه تنها مشارکت فعال در گفتگوهای مسائل مهم و راهبردی استانداردسازی بین­ المللی داشته باشند بلکه با خاطرات شیرینی از مهمان نوازی روسها؛ فضای گرم و دوستانه اجلاس و برگزاری با شکوه آن و شهر سنت پطرزبورگ که به "ونیز شمال" معروف است به کشور خود بازگردنند.

ایزو فوکوس: پیش بینی شما از جایگاه GOST R در ۵ سال آینده چیست؟ این سازمان در چه حوزه ­هایی وارد خواد شد؟

گریگوری الکین: به دنبال حضور روسیه در سازمان تجارت جهانی،‌ نقش Rosstandart نیز گسترده شد و به حوزه­های مربوط به مقررات فنی کشور، رشد اقتصادی،‌ قابلیت رقابتی محصولات و حمایت از مصرف کنندگان تسری یافت. ایده تدوین سامانه استانداردسازی ملی فدراسیون روسیه تا سال ۲۰۲۰، ‌در سال ۲۰۱۲ توسط دولت روسیه تصویب شد. در حال حاضر بودجه سالانه بازنگری استانداردهای ملی به ۸%، برابر کشورهای توسعه یافته رسید. اما در نظر داریم این رقم را به ۱۰ یا ۱۲ درصد افزایش داده و هماهنگی میان استانداردهای ملی روسیه و استانداردهای بین­ المللی را به ۷۰% ارتقا دهیم.  در سال ۲۰۱۲ کارهای مربوط به تصویب قانون فدرال استانداردسازی مطابق با توصیه­ های ایزو و دیگر سازمانهای بین ­المللی در فدراسیون روسیه آغاز شد. قانون جدید، نقش سیاست­های دولت در حوزه استانداردسازی را مشخص می­نماید ، فرصتهایی را برای بهره ­گیری از استانداردهای ملی به صورت اصولی فراهم کرده‌ و قانونگذاری واقدامات قانونی نظارتی راسرعت خواهد بخشید.

منبع: سایت ایزو

 مترجم: سعید حسنی

ویراستار: کیواندخت پیرمحمدی