سئوالاتی برای کارآفرینان زیست محیطی

یکی از مراحل مهم در هر کسب و کار، نظارت بر مواد خروجی است. آنچه که اندازه ­گیری می ­شود را می توان مدیریت کرد و آنچه که مدیریت شده را می توان کاهش داد. مدیریت و کاهش میزان انتشار کربن تجاری، تاثیر سریع بر مقابله با تغییرات آب و هوایی دارد. این کار فرصت فوق­ العاده ای است تا کارآیی کسب و کارها و حاشیه سود آنها بهبود یابد. شرکت سوئیسی Quantis از جمله شرکتهایی است که ارزیابی چرخه حیات را به فعالیت اصلی خود تبدیل نموده است.

در این شرکت ۷۰ نفر مشغول به کار هستند و یکی از شرکتهای پیشرو در حوزه ارزیابی کمی زیست محیطی، ارزیابی چرخه حیات محصولات و شرکتها، میزان انتشار کربن و منابع آب مورد مصرف برای تولید و ارایه خدمات است.

امروزه ارزیابی چرخه حیات به تجارت بزرگی تبدیل شده است. مجله ISOfocus با Damien Friot‌ و Julien Boucher درباره آخرین تحولات و اقدامات انجام شده در شرکتQuantis ، مدیریت شرکت، ارزیابی چرخه حیات و دو استاندارد در دست تدوین گفتگویی انجام داده است.

:ISOfocus شرکت Quantis در سال ۲۰۰۶ به عنوان یکی از شرکتهای فرعی موسسه فدرال فناوری سوئیس (EPFL) تاسیس شد. آیا تصور می کردید ظرف مدت کوتاهی این شرکت به سرعت رشد نماید؟ روند تکامل شرکت طی ۸ سال گذشته به چه صورت بود؟

رشد شرکت Quantis بسیار چشمگیر بود. در آغاز نظارت بر میزان انتشار کربن در خارج از محیط دانشگاهی به ندرت اتفاق می افتاد. در آن سالها هدف شرکت ایجاد شبکه ای وسیع متشکل از کارشناسان جهت اشاعه هر چه گسترده تر دانش علمی بود. با گذشت زمان روند صعودی جدیدی پدیدار شد. انتشار استانداردهای ISO 4040 و ISO 4044 چارچوب اولیه برای انجام مقایسه زیست محیطی محصولات را ارایه نمودند و اعتبار معیارهای بوجود آمده در ارزیابی چرخه حیات را افزایش دادند. در این زمان شرکتها از ارزیابی چرخه حیات برای تبلیغ مزایای فناوری، مدیریت ریسک مشتریان یا بهره گیری از آن به عنوان مبنایی برای گفتگو با بازیگران اصلی در زنجیره تامین استفاده می کردند.

در حال حاضر به دلیل روند رو به رشد آگاهی از مسائل محیط زیست،‌ حوزه تمرکز ما بر معیارهای ساده معطوف شد. از شرکتها درخواست می نمائیم به صورت پیوسته و مداوم نتایج اثرات زیست محیطی محصولات خود را ارزیابی و اعلام نمایند. این امر نیازمند چارچوب استاندارد، گزارش دهی ساده و مجموعه اطلاعات هماهنگ شده برای تضمین قابلیت مقایسه است. 

آیا زمینه کاری برای ورود به آن در آینده را متصور هستید؟

در حال حاضر اقدامات متعددی در خصوص برچسب گذاری زیست محیطی کالاهای مصرفی در فرانسه و اتحادیه اروپا در دست انجام است که فرصتهای کاری فراوانی را در پی خواهد داشت. شرکت Quantis قوانین طبقه بندی محصولات را در دست تدوین دارد و حد مجاز انتشار کربن را محاسبه می نماید. و آن را با عنوان Streamlined LCA معرفی می کنیم.

با این وجود چالشهای فراوانی باقیمانده اند که عبارتند از:

• تضمین کیفیت نتایج معیارهای زیست محیطی با حضور در تدوین این چارچوبها. استانداردسازی فرایند بده بستان میان علم، قابلیت استفاده و اجرا، هزینه و ارتباطات
• تبدیل شرکت Quantis از ارایه کننده تجربیات گران قیمت به پایین آورنده هزینه­ های ارزیابی جریان اصلی با حفظ رضایتمندی کارکنان از کار روزانه
• مقابله با این بازار جدید از طریق ادغام دو الگوی تجاری، دو گروه و دو روش فکری: یکی برای خدمات و دیگری برای نرم افزار

تدوین استانداردهای مختلف همچون ISO 14064 برای حد انتشار کربن محصولات، پروتکلهای گازهای گل خانه ای و استانداردهای ملی با شدت انجام می شود. و این تنها آغاز راه است.

سابقه حضور شما در فعالیتهای استاندارد به بیش از یک دهه می رسد. چه درسهایی از این سالها گرفته اید؟

استانداردها نقش مهمی در ترویج استفاده از ارزیابی چرخه حیات و حصول اطمینان از اعتبار معیارهای محاسبه شده دارند. به عنوان جزیی در فرآیند استانداردها، روشی وجو دارد که می توانیم تجربیات و شبکه خویش را ارایه نمائیم و آنچه را انجام می دهیم به فروش رسانیم. اغلب همکاران شرکت Quantis در تدوین استانداردهای مختلف بین المللی مانند ISO 14046 و ISO 14006 و نیز در تدوین  استانداردهای ملی و منطقه ای مشارکت دارند.  

استانداردسازی رویکردها و بانک های اطلاعاتی میزان انتشار کربن محصولات در مراحل ابتدایی قرار دارد و مسیر طولانی باید پیموده شود تا شرکتها اطلاعات دقیق، ارزان و قابل مقایسه زیست محیطی محصولات را بدست آورند. در نتیجه برای شرکتهایی مانند Quantis چالشهای بوجود می آیند که از اهمیت بالایی برخوردار خواهند بود. در گام نخست، رقابتهای جدیدی با تجربیات اندک در این حوزه شاهد خواهیم بود. اما در طولانی مدت، بازیگران بزرگ با ارایه راه حل های ارزان بازار را تصاحب خواهند کرد که شامل برون سپاری به نظامهای اقتصادی با کارگران ارزان قیمت خواهد بود.

زمانی که شرکتها در ارزیابی چرخه حیات سرمایه گذاری می کنند، چه اطمینانی است که سرمایه آنها از بین نرود؟

تعیین مقدار برای اغلب شرکتها و محصولات نقش کلیدی دارد، اما این تنها یک قدم است. تجربه و تحقیقات ما نشان داده نه سیستمهای مدیریت زیست محیطی و نه ارزیابی چرخه حیات هیچکدام نمی توانند بهبود محیط زیست را تضمین نمایند. دلیل آن تا حدودی به مشکلات فنی مربوط می شود. این موانع با راهبردهای کسب و کار، ساختار شرکت، فرایندهای تصمیم گیری، مدیریت اطلاعات، ‌فرهنگ شرکت و مدیریت عملکرد کارکنان مرتبط هستند. ما امروز در تقاطع قرار داریم، از راه حل های مربوط به اتصالات لوله ها در دهه ۱۹۷۰ تا سیستمهای مدیریت محیط زیست دهه ۱۹۹۰ و پس از آن سیستمهای اطلاعات محیط زیست در سالهای ۲۰۰۰؛ اینک باید در یک افق جدید قرار گیریم تا از ارزیابی به عمل برسیم.

آیا پروژه یا طرحی برای آینده در دست دارید؟

برنامه ریزی وجود دارد. اخیراً در نظر داریم چالشهای کسب و کار شرکتها را رفع نماییم تا اینکه از سیستمهای مدیریت زیست محیطی آنها ارزش آفرینی نمائیم. الان در راه جدیدی قرار داریم که هدف آن عبارت است از (الف) ادغام مدیریت زیست محیطی با اطلاعات در مرکز فعالیتهای کسب و کار، (ب) تمرکز بر بازیگران تا بر مشکلات. معتقدیم در رویکرد مبتنی بر محوریت بازیگر در صورت ارایه اطلاعات صحیح به افراد در قالب درست تصمیمات درست گرفته خواهد شد که این رویکرد بسیار نوید بخش است.

برای دستیابی به این دیدگاه سازمان تحقیقاتی مشاوره ای با نام shaping environmental action تاسیس شد. این سازمان در نظر دارد تا این اصول را در شرکتها به کار ببندد و ابزارها و روشهای جدیدی برای مدیریت زیست محیطی بر مبنای رویکرد منطبق بر بازیگران اجرا نماید. گام منطقی بعدی برای این پیشرفتها استانداردسازی است که خود مسیر طولانی برای پیمودن دارد.

 منبع: مجله ISOfocus‌ شماره ۱۰۵

 مترجم: سعید حسنی