اندازه شناسی قانونی و تجارت

تجارت کالاها و خدمات در گرداگرد جهان برای رشد اقتصادی، رفاه مردم و حفظ ثبات مالی جهانی حیاتی است.

اندازه­گیری در اغلب مبادلات تجاری جهت تضمین رعایت عدالت میان طرفین انجام می­شود. زیرا باید با عنوان "قابل قبول" پذیرفته شوند.

 کالاهای مصرفی علاوه بر ارزش مادی منصفانه، باید ایمن نیز باشند. برای مثال:

• مواد غذایی باید عاری از محتویات خطر آفرین باشند (سموم، آفت کش­ها، آنتی بیوتیک، مواد هورمونی و غیره)
• فرآوری محصولات باید ایمن و با برچسب گذاری صحیح باشد
• وزن محصولات باید با دقت سنجیده شود تا قیمت عادلانه آن پرداخت شود

مقادیر انبوه پول در یک معامله به گردش در آمده و جابجا می شود، مانند اندازه گیری میزان نفت انتقال داده شده از خطوط لوله که در صورت بروز یک اشتباه بسیار کوچک در محاسبات درصدی می تواند منجر به یک مغایرت سنگین در فاکتور شود. ناتوانی هر یک از طرفین در اندازه گیری دقیق، خسارات جبران ناپذیر را به دنبال خواهد داشت و دولت نیز از درآمدهای مالیاتی عقب خواهد افتاد.

مقررات فنی و استانداردها توسط دولتها مورد پذیرش قرار گرفته و به اجرا در می آیند تا از تولید کنندگان و مصرف کنندگان در سطح ملی و بین المللی حمایت شود. طبق برآورد سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه (OECD) حدود ۸۰ درصد از تجارت جهانی تحت تاثیر استانداردها و مقررات انجام می شوند. چنانچه سیستم اندازه گیری قوی وجود نداشته باشد این استانداردها و مقررات به موانع تجاری تبدیل خواهند شد که افزایش هزینه ها، جلوگیری از گردش آزاد کالاها و نیاز به تکرار آزمایشها را در پی دارد.

حتی در برخی حوزه های تجارت که تابع قوانین خاصی نیستند، ‌مطابقت اجزا و سیستمها نیازمند یک انسجام و پیوستگی بر اساس روش اندازه گیری خاص خود است. برخی قطعات به طور معمول در چندین کشور ساخته می شوند و در کشور دیگر با سایر قطعات یا سیستم تولیدی دیگر مونتاژ می شوند و گرایش به این روند در حال افزایش است. البته شرط لازم برای تحقق این امر وجود یک سیستم جهانی اندازه گیری یکپارچه است.

چنین سیستمی عامل اصلی برای دستیابی به کالیبراسیون واحد و نتایج آزمون مورد قبول بین المللی است. عوامل اصلی این سیستم عبارتند از:

-         قابلیت اندازه گیری مجدد براساس سیستم یکاها (SI) یا اندازه گیری علمی

-         اندازه گیری های کنترل شده و ابزارهای اندازه گیری (اندازه گیری قانونی)

-    اطمینان در آزمونها و نتایج اندازه گیری از طریق صدور گواهی، استانداردسازی، تائید صلاحیت و کالیبراسیون (اندازه گیری صنعتی)

با توجه به نقش حیاتی اندازه گیری در تطابق و ارزیابی انطباق، کمیته بین المللی اوزان و اندازه گیری (CIPM)‌و سازمان بین المللی اندازه شناسی قانونی (OIML) به ترتیب توافقنامه شناسایی متقابل
 (CIPM MRA)‌و توافق پذیرش متقابل (MAA) را ایجاد نمودند که بواسطه آن یکپارچگی بین المللی اندازه گیری و آزمونها را می توان نشان داد.

توافقنامه شناسایی متقابل، هم ارزی استانداردهای اندازه گیری ملی، گواهی های کالیبراسیون و  اندازه گیری صادر شده توسط موسسه ملی اندازه شناسی را تضمین می نماید. توافق پذیرش متقابل، پذیرش بین المللی اعلامیه های انطباق دستگاههای اندازه گیری کنترل شده با توصیه های OIML‌را میسر می سازد.

در نتیجه، هدف مورد نظر یعنی "یک اندازه گیری مورد قبول و پذیرش در همه جا" را می توان تضمین نمود و تنظیم کنندگان روابط تجاری می توانند بر اندازه گیریهای دقیق در بستر این دو موافقتنامه به منزله سندی دال بر انطباق با استانداردها و مقررات ملی و بین المللی اتکا نمایند.

دفتر بین المللی اوزان و مقیاسها (BIPM) و سازمان بین المللی اندازه شناسی قانونی (OIML) شبکه بین المللی موسسات ملی اندازه گیری و مراجع ملی اندازه شناسی قانونی را هماهنگ می نمایند. این شبکه از رعایت و وجود اندازه گیریهای کیفی در تجارت پشتیبانی می نماید.

 منبع: وبسایت OIML

 مترجم: سعید حسنی

ویراستار: کیواندخت پیرمحمدی(isiri.org)